Έχετε δει ποτέ μια μέλισσα το χειμώνα; Οι περισσότεροι άνθρωποι σε εύκρατα κλίματα μάλλον όχι.
Για να μπορέσουν να επιβιώσουν οι μέλισσες από τα κρύα του χειμώνα πρέπει να είναι πολύ κοντά μεταξύ τους ώστε παραμείνουν ζεστές (και ζωντανές), έτσι σχηματίζουν τη ονομαζόμενη μελισσόσφαιρα.
Εικόνα 1
Όταν οι θερμοκρασίες το χειμώνα πέφτουν κάτω από τους 10 °C, οι μέλισσες αποσύρονται στις κυψέλες τους διακόπτοντας κάθε πτήση ή άλλη δραστηριότητα εκτός κυψέλης και σχηματίζουν τη μελισσόσφαιρα για να διατηρηθούν ζεστές (Εικόνα 1).
Η τύχη της κυψέλης εξαρτάται από το πόσο επαρκώς έχει προετοιμαστεί ο χειμερινός πληθυσμός για το κρύο. Για να επιβιώσει και να διατηρηθεί ζεστό, το σμήνος μελισσών πρέπει να έχει έναν ισχυρό πληθυσμό μελισσών που είναι έτοιμες για το χειμώνα, άφθονα αποθέματα μελιού για να φάει και μια ασφαλή κυψέλη.
Ένα επιτυχημένο χειμερινό σμήνος αποτελείται από μια γενιά μελισσών με διαφορετικά φυσιολογικά χαρακτηριστικά από εκείνα του θερινού πληθυσμού – μέλισσες που έχουν περισσότερο λιπόσωμα ώστε να διατηρούν τη ζέστη και έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής για να αντέξουν ολόκληρο το χειμώνα (4-6 μήνες αντί για λίγες εβδομάδες).
Ο κοινωνικός κόσμος των μελισσών χωρίζεται συνήθως σε τρεις κάστες: εργάτριες, κηφήνες και βασίλισσες. Αλλά το χειμώνα οι αρσενικοί κηφήνες διώχνονται εκτός κυψέλης από τις εργάτριες και πεθαίνουν, αφήνοντας μόνο τις θηλυκές κάστες: τις εργάτριες και τη βασίλισσα. Το γυναικείο σμήνος των μελισσών συνωστίζεται σφιχτά για να σχηματίσει το χειμερινό σμήνος, με τη βασίλισσα στο πιο ζεστό, κεντρικό τμήμα της ομάδας και τις εργάτριες να τρέμουν και να τρέμουν/τρίβονται γύρω της για να διατηρήσουν μια επιβιώσιμη ζέστη.
Εικόνα 2
Στο κέντρο μελισσόσφαιρας, οι θερμοκρασίες μπορεί να φτάσουν μέχρι και τους 32-37 °C ενώ στην επιφάνεια του σμήνους, ή στο μανδύα, η θερμοκρασία κυμαίνεται περίπου στους 8-10 °C (Εικόνα 2). Για να διατηρηθούν και να διατηρήσουν τη ζέστη, το σμήνος σέρνεται και σκαρφαλώνει σε σχηματισμό γύρω από την κυψέλη για να φτάσει στα αποθέματα μελιού. Για το μεγαλύτερο μέρος του χειμώνα, το σμήνος παραμένει άθικτο, αλλά όταν οι εξωτερικές θερμοκρασίες ανεβαίνουν πάνω από τους 10-12 °C, οι μέλισσες εγκαταλείπουν στιγμιαία την κυψέλη για να ανακουφιστούν από τα απόβλητα. Σε κλίματα όπου οι θερμοκρασίες σπάνια, αν όχι ποτέ, πέφτουν κάτω από τους 32-37 °C, η αποικία των μελισσών συνεχίζει να εργάζεται όλο το χρόνο.
(Πηγή: Britanica)